Metro Oostlijn ondergronds

De Oostlijn loopt dwars door Amsterdam, deels onder- en deels bovengronds. Met de renovatie hebben wij het negatieve imago van de lijn omgezet in een nieuwe sterke frisse identiteit. Een eigentijdse metro die goed functioneert, overzichtelijk is en prettig om te gebruiken. De Oostlijn werd in de jaren ’70 ontworpen als “totaalontwerp”, kunst, meubels, bewegwijzering en treinen werden ontworpen voor de nieuwe lijn. Dit oorspronkelijke concept is door aanpassingen door de jaren heen verrommeld. Nieuwe technische eisen werden doorgevoerd, nieuwe huisstijlen uitgerold, toegangsregimes herzien, OV-poortjes geplaatst en reizigersinformatie aangepast.

Metro Oostlijn is een uniek voorbeeld van brutalisme in de Nederlandse openbare architectuur, van architecten Spängberg en Van Rhijn. Door het oorspronkelijke ‘DNA’ als basis te gebruiken voor ons ontwerp ontstaat een solide en rustige achtergrond. Transparant gecoat brutalistisch beton is gereinigd en verlicht om zijn oorspronkelijke schoonheid en karakter te onthullen. Indirecte verlichting zorgt ervoor dat de ruimte op een comfortabele manier voelbaar wordt. Nissen zijn gesloopt en muren gladgestreken om passagiersstromen en gevoel van sociale veiligheid te verbeteren. Ruimtelijke interventies brengen daglicht en overzicht. Lichtaccenten en vides zorgen voor betere oriëntatie van de reiziger. En het openen van liftschachten versterkt de vindbaarheid van de metro in de stad.

De constructies van het oorspronkelijke ontwerp zijn compromisloos en ruw. Nieuwe toevoegingen hebben eenzelfde uitgesprokenheid, maar op detailniveau meer verfijning om contrast tussen oud en nieuw te accentueren. Materialen zoals glas, op maat gemaakte geglazuurde tegels en warm gekleurd hardhout zijn toegepast in tegenstelling tot het ongepolijste karakter van béton brut. Het rustige kleurgebruik in de metro laat alle materialen goed uitkomen.

Het publieke karakter van de Metro wordt versterkt door toevoeging van zorgvuldig ontworpen commerciële ruimtes en stationsmeubilair. Alle ‘verrommelende’ elementen, zoals kaartautomaten, camera’s en informatiepanelen zijn geclusterd en geïntegreerd in de architectuur om rustige en begrijpelijke ruimtes te creëren. Deze clusters zorgen voor helderheid en zijn aanpasbaar voor veranderingen in de toekomst.

Niet alleen de architectonische ingrepen maar ook de ‘stationsverbijzonderingen’ van Atelier René Knip, bestaande uit tegeltableaus en stationsnamen, zorgen voor herkenbaarheid van de Oostlijn als geheel. De stilistische opzet van de tableaus is bewust gekozen, zodat verschillende reizigers zich hiermee kunnen identificeren. De illustratieve laag, opgebouwd uit 20 sjablonen, is gezet met handgemaakte tegels van Koninklijke Tichelaar. Met deze stationsverbijzonderingen is een ruimtelijke zonering in de stations aangebracht die structuur biedt.

Door alle ingrepen is de vindbaarheid en de ervaring van sociale veiligheid op de stations toegenomen. Het toekomstbestendig maken van de lijn heeft het passagierscomfort verhoogt en draagt zo bij aan de mobiliteit en het gastvrije karakter van Amsterdam.

Het boek Metro Oostlijn Amsterdam neemt de lezer mee op een reis langs de prijswinnende renovatie van de Metro Oostlijn